341.
Één gemeenschappelijke vijand

Alle vormen van internationalisering die we beschreven hebben, leiden naar een enorme concentratie van economische macht op wereldniveau. Een steeds kleiner aantal banken en industriële monopolies bepaalt het lot van miljarden mensen.

De 600 grootste industriële ondernemingen hebben een omzetcijfer dat groter is dan 40 miljard Belgische frank (de ‘Billion Dollar Club’) en produceren naar schatting tussen de 20 à 25 % van de toegevoegde waarde in de kapitalistische wereld.²³ Zeven Amerikaanse transnationals controleren de hele wereldgraanhandel; de huidige potentaten van de Westerse wereld beslissen over wie er gaat leven en wie er gaat sterven.²⁴ De reusachtige sommen die ingezet worden voor overnames, raids²⁵ worden geput uit de kapitaaloverschotten die de monopolies tijdens de voorbije crisisperiode hebben opgestapeld ten koste van de werkers. Een ding is alsnog duidelijk: deze sommen worden niet ingezet voor meer rechtvaardigheid, voor een oplossing van het hongerprobleem en de onderontwikkeling. Ze dienen om nog grotere rijkdom en macht te verwerven. Daarom groeit, zowel in de kapitalistische wereld als in de ‘ontwikkelingslanden’, tegenover deze pool van rijkdom de pool van de armoede.

‘Onze’ monopolies hebben nu in de Oostbloklanden een nieuw wingewest gevonden, waar ze de ‘vrijheid’ voor de markteconomie en de ‘democratie’ van het privékapitaal hebben heroverd. De accumulatie van rijkdom en armoede kan zich hier in de komende jaren in zijn meest brutale vorm ontplooien. Zo zet een handvol mastodonten de wereldeconomie naar haar hand en voert ons tegen het jaar 2000 naar een schitterend wereldpanorama met een kleine tien miljoen kapitaal- en fortuinbezitters, tegen minstens vier miljard uitgehongerden.

De toenemende internationalisering betekent anderzijds een nieuwe vooruitgang in het sociale karakter van de productie. Het sociale karakter van de productie wordt dikwijls alleen maar begrepen als ‘grote fabrieken’. In de marxistische betekenis is de essentie echter de onderlinge afhankelijkheid, de complexe verwevenheid van het werk van vele duizenden arbeiders en werkers om de producten te maken. De segmentatie, de onderaannemingsverbanden, de internationale samenwerkingsakkoorden, de internationale netwerken drijven dit sociale karakter ten top. Ze omvatten een toenemende opdeling en onderlinge afhankelijkheid van de verschillende bestanddelen van de productieketen binnen internationale p. 158productiecomplexen. Ze omvatten de verbondenheid van internationale kapitalen en werkkrachten. Ze omvatten nieuwe vormen van internationale verdeling van de arbeid.

Toen Marx de historische onvermijdelijkheid aantoonde van de ondergang van het kapitalisme, wees hij op die ene fundamentele tegenstelling: het sociale karakter van de productie is onverzoenlijk met het privébezit van het kapitaal en de machines die deze productie besturen. In syndicale vormingen wordt die stelling vaak totaal verdraaid; Marx zou de snelle ondergang van het kapitalisme hebben voorspeld en zijn voorspelling is niet uitgekomen. Wat Marx heeft aangetoond is dat het kapitalisme beantwoordt aan een bepaalde ontwikkelingsgraad van de productiekrachten, dat het een productiewijze is die vroeg of laat aan haar eigen tegenstellingen ten onder gaat.

De graad van centralisering en socialisering toont de rijpheid van het systeem om naar een hogere maatschappij vorm over te gaan. De wereldeconomie zou perfect bestuurbaar zijn, harmonisch kunnen ontplooien, een evenwichtige verdeling van productiemiddelen en rijkdom kunnen realiseren als zij niet door de winstjacht van de monopolies gedirigeerd werd. Dit inzicht oriënteert de strijd van de arbeiders en alle onderdrukte volkeren tegen een gemeenschappelijke vijand, het kapitalisme en het imperialisme. De sterkste band voor internationale eenheid is de strijd voor het socialisme, de nationale bevrijding en de volksdemocratie.