Dominique Meeùs
Dernière modification le   
retour à la table des matièresau dossier marxisme

Hoofdstuk 4
De samenstelling van de werkende klasse

Up: Deel I De nieuwe situaties en de nieuwe taken Previous: Hoofdstuk 3 De internationalisering van de economie

Als we ons baseren op de traditionele indeling in landbouw, industrie en dienstensector (respectievelijk primaire, secundaire en tertiaire sector) dan lijkt het wel of de industrie aan het verdwijnen is. Vele mode-auteurs hebben het dan ook over de ‘postindustriële maatschappij’. Volgens sommigen komt hiermee ook een einde aan de klassentegenstellingen van de industriële maatschappij.1

De reformistische ideologen zijn hier natuurlijk op gesprongen. Sinds Bernstein in 1898 zijn Grondstellingen van het socialisme schreef,2 duikt regelmatig de stelling op dat het kapitalisme zodanig veranderd is, dat het proletariaat niet meer zijn overheersende rol speelt en dus ook de proletarische revolutie voorbijgestreefd is.

De vakbonden besteden uitvoerig aandacht aan de gevolgen van de verschuivingen in de samenstelling van de werkende klasse. Het industrieproletariaat kan niet meer de basis zijn van de vakbond, luidt het. Men moet zoeken naar nieuwe lagen, andere werkterreinen. Meestal hoort men daarbij in één adem beweren dat de staking heeft afgedaan als strijdwapen en moet vervangen worden door andere, meer ‘creatieve’ actievormen.

p. 176

Table of contents

Notes
1.
John Naisbitt in Megatrends, Alvin Toffler in The Third Wave.
2.
Bernstein was de eerste reformistische ideoloog van kaliber, die de weg baande voor de Duitse sociaaldemocratie, in strijd met het revolutionaire marxisme. In zijn werk Voraussetzungen des Sozialismus (1899) betwist hij de grondstellingen van het marxisme, de waardetheorie, de crisistheorie en de steeds grotere concentratie.
Up: Deel I De nieuwe situaties en de nieuwe taken Previous: Hoofdstuk 3 De internationalisering van de economie