Dominique Meeùs
Dernière modification le
retour à la table des matières
— au dossier marxisme
De marxistische visie op de technologische vooruitgang is tweeledig. Enerzijds moeten de reële kansen van de nieuwe technologie onderkend worden: de technologische vooruitgang biedt nieuwe mogelijkheden voor de mens om de natuurkrachten te domineren en ze aan te wenden voor de algemene vooruitgang, voor de voldoening van materiële en geestelijke behoeften.
Anderzijds wordt de aanwending van de technologie en de richting waarin ze wordt ontwikkeld bepaald door het maatschappelijk systeem. Dit is het hoofdaspect van de tegenstelling. De technologie is niet ‘neutraal’, staat niet boven de klassen, maar wordt ingezet door de heersende klasse als instrument om haar belangen te dienen en de uitbuiting in stand te houden.
Dit laatste uitgangspunt is essentieel om zich af te zetten tegen de vele illusies, tegen de ‘nieuwe mythologie’ die rond de nieuwe technologie geschapen wordt. Deze carrousel van illusies situeert zich op verschillende niveaus.
1o De nieuwe technologische sectoren zouden een oplossing bieden voor de crisisproblemen waarmee het kapitalisme sinds begin de jaren 70 worstelt. De nieuwe technologie zou een macro-economische uitweg bieden, die dus de medewerking van alle ‘partners’ verdient.
2o De nieuwe technologische productiemethodes zouden de ideale werkplaats tot stand brengen waarin de scheppingsdrang van de arbeider en bediende tot volle ontplooiing kan komen. Dit micro-economische perspectief zou een einde maken aan de afstompende werkvoorwaarden van het taylorisme en eindelijk tegemoet komen aan de syndicale eisen van valorisatie in de werkplaats.
3o De nieuwe technologische snufjes zouden een maatschappij creëren die de klassentegenstellingen overstijgt. Na de agrarische en de industriële revolutie, zou een postindustriële maatschappij tot stand komen waarin de individuele vrijheid tot een geo-economisch beginsel is verheven.
Op alle terreinen van de wetenschap grijpt deze nieuwe mythologie om p. 77zich heen, brengt ze modeprofeten voort die allen hetzelfde beweren: de ‘oude schema’s en dogma’s’ moeten verworpen worden.2 Een reden te meer om deze ‘oude schema’s’ met vernieuwde belangstelling te bekijken.
Table of contents