Dominique Meeùs
Dernière modification le
retour à la table des matières
— au dossier marxisme
Het racisme wordt sinds de crisis in toenemende mate als wapen gebruikt om de arbeidersklasse te verdelen en de imperialistische onderdrukking te verantwoorden. Met gemakkelijke haatcampagnes wordt de aandacht afgewend van de echte verantwoordelijken voor de crisis. De houding tegenover het racisme is een van de meest doorslaggevende criteria voor de beoordeling van het klassestandpunt.
1o Het racisme is onverbrekelijk verbonden met het kapitalisme en het imperialisme. De imperialistische ideologie gaat ervan uit dat er superieure en minderwaardige rassen zijn, dat de imperialistische staten het recht en de plicht hebben om hun suprematie te installeren en de wereld economisch te onderwerpen. Het racisme was ingebakken in de veroveringstochten, in de slavenhandel en zit ingebakken in de economische p. 233plundering van de derde wereld. Ook de vakbondsleidingen hebben vroeger het kolonialisme gesteund vanuit de zogenaamde ‘beschavingsopdracht’.
Als gevolg van de economische en sociale catastrofes die het imperialisme heeft voortgebracht, zijn er in de wereld ongeveer 14 miljoen vluchtelingen. Honderdduizenden zijn naar het Westen komen werken, omdat hen in de vernietigde economische structuren alleen miserie en hongersnood te wachten stond. Vaak werden ze hiertoe aangespoord door de patroons die op zoek waren naar goedkope werkkrachten. Ook de immigratie is dus een product van het kapitalisme dat ongelijkmatige ontwikkeling en onderontwikkeling meebrengt. Immigranten komen hier terecht in een structurele discriminatie, worden op alle vlakken als tweederangsburgers beschouwd. Zij worden aangevoerd en geduld zolang zij nodig zijn voor de arbeidsmarkt, zolang zij als ‘reserves’ een economische taak kunnen vervullen. In crisistijd worden zij geviseerd als ‘profiteurs’ en verantwoordelijken voor de werkloosheid. Openlijk en gecamoufleerd racisme spelen hierbij een wezenlijke rol. Het racisme gaat steeds uit van een vermeende Westerse superioriteit, van een ideologie van overheersing en minachting voor andere volkeren en culturen. De kapitalisten propageren dit racisme en chauvinisme omdat ze daarmee de plundering van de derde wereld kunnen doen aanvaarden door de werkers en omdat ze er politiek en economisch voordeel uit slaan. Politiek is het een factor van verdeling van de uitgebuiten. Economisch laat het hen toe een categorie rechteloze werkers te creëren die nog weerlozer is tegen sociale ongelijkheid, en als drukkingsgroep op de hele werkende bevolking uitgespeeld kan worden.
2o Er is een fundamentele verwantschap tussen alle vormen van burgerlijk nationalisme, van chauvinisme (nationale vooringenomenheid), van eurocentrisme (Europa als centrum van de wereld) en van racisme. Zij worden allen door de burgerij gepropageerd om de vereenzelviging met ‘onze’ cultuur’, ‘onze’ beschaving, ‘onze’ waarden in te pompen. De arbeidersklasse heeft maar één nationaliteit, namelijk die van het internationale front van werkers en uitgebuiten. Het klassesyndicalisme duldt geen enkele discriminatie op grond van nationaliteit of herkomst, is voor de eenheid en solidariteit van alle uitgebuite werkers en volkeren tegen het imperialisme en kapitalisme. Het verwerpt elke eenheid op basis van ‘Westerse waarden’ met haar eigen burgerij, omdat die waarden de belangen van de uitbuiters vertegenwoordigen. De enige proletarische waarde is die van de klassesolidariteit.
De vakbond is door haar taak als eenheidsorganisatie van de werkers tegen het kapitaal, het best geplaatst om de verdeeldheid te bekampen. Dit vereist dat elke ideologische verzoening met racisme, eurocentrisme en chauvinisme wordt bestreden. De meest elementaire taak van de vakbond, de eenmaking van de arbeidersklasse, kan maar opgenomen worden indien consequent elke verdeling wordt bekampt. De geest van proletarisch internationalisme is tegengesteld aan alle vormen van imperialisme p. 234en chauvinisme, van racisme en protectionisme, van burgerlijk nationalisme en corporatisme binnen de vakbeweging.
3o Zowel de werkers van de kapitalistische landen als de volkeren van de derde wereld hebben belang bij de vernietiging van het imperialisme. Vanuit dit oogpunt speelt de immigratie een positieve, progressieve rol. Het laat de arbeiders van hier nader kennis nemen met de realiteit waarin miljoenen werkers van de derde wereld leven, ten gevolge van de misdaden van het imperialisme. Het laat hen de strijd kennen van de volkeren van de derde wereld. Op voorwaarde dat de vakbond hen de geest van proletarisch internationalisme bijbrengt en opkomt voor de solidariteit met de derde wereld. Zo niet worden de werkers bestookt met de burgerlijke propaganda en kunnen ze meegesleept worden in racistische campagnes.
Een bijzondere testcase is de controle op de immigratie. Binnen het Europese kader is er overleg (het akkoord van Schengen) om door coördinatie van politiediensten, de buitengrenzen beter af te schermen tegen inwijking uit de derde wereld. Het kapitaal van oliesjeiks, van drugbaronnen, van rechtse dictators mag ongehinderd toevloeien in Europese banken maar politieke en economische vluchtelingen uit de arme landen mogen Europa niet binnen. Het imperialisme eist vrije toegang van zijn kapitalen, bedrijven en producten in de derde wereld (Uruguay-ronde) maar wil zijn grenzen dicht voor ongewenste vreemdelingen. Goedkope gekwalificeerde arbeidskrachten uit het Oostblok worden met open armen ontvangen, maar voor ongekwalificeerde werkkrachten uit de derde wereld is er geen plaats meer. De enige consequente houding is de vrije circulatie en vrije inwijking uit de derde wereld.
De vakbonden zijn door hun samenstelling bijzonder goed geplaatst om de strijd tegen het racisme te voeren. Belgen en vreemdelingen zitten in eenzelfde organisatie. Vreemdelingen hebben er syndicale rechten, kunnen er verkozen worden en kunnen kiezen bij de sociale verkiezingen, wat de burgerij hen weigert op vlak van de maatschappij.
4o De ontwikkeling van het racisme werd in de hand gewerkt door de laksheid, de passiviteit en zelfs de medeplichtigheid van de traditionele partijen, inbegrepen de sociaaldemocratie. Omdat ze zelf zijn doordrongen van de Westerse superioriteit, van de imperialistische ‘waarden’ schuiven zij op naar rechts naargelang de extreemrechtse stellingen agressiever worden. Immigratiestop, tolerantiedrempel, gettovorming en repatriëring zijn de harde vormen; integratie is de zachte vorm om de vreemdelingen te onderwerpen aan de Westerse ‘waarden’. De Golfoorlog toont op uitstekende wijze welke ‘integratie’ geëist wordt van de immigranten: een solidariteit met het westers imperialisme, een desolidarisering met de anti-imperialistische strijd. ‘Integratie’ betekent dat de jonge immigranten zich moeten scharen achter de Westerse belangen, zich de Westerse wereldorde moeten laten welgevallen en de imperialistische cultuur moeten absorberen. ‘Integratie’ betekent alles behalve het toekennen van p. 235gelijke politieke rechten. De leiders van de traditionele partijen proberen ook de vakbeweging die weg op te sturen.
De vakbonden zijn verdeeld over de te volgen weg. Sommige vakbondsleiders blijven vasthouden aan de enige juiste weg tot ‘integratie’, namelijk het toekennen van totale en onvoorwaardelijke gelijke rechten aan vreemdelingen. De motivaties lopen uiteen, van humanisme, tot overwegingen van democratie of eenheid van de werkers. Maar er komen ook meer en meer scheuren in het antiracistische vakbondsfront. In de officiële standpunten wordt sinds enkele jaren alleen nog het stemrecht bij gemeenteraadsverkiezingen geëist, wat op zich al een ontoelaatbare stap achteruit is tegenover de eis van ‘volledige politieke rechten’.
In de strijd tegen de pest van deze tijd, het racisme, worden de vakbonden geconfronteerd met een onvermijdelijke keuze. Ofwel zich laten meedrijven met de golf van racistische druk die in alle burgerlijke partijen opgang vindt, ofwel neemt men beginselvast stelling tegen elk racisme en fascisme en voor integrale politieke rechten voor vreemdelingen.
De situatie is ernstig. Elke passiviteit speelt in de kaart van fascisten, die zelfs al een latente invloed binnen de vakbonden verworven hebben.
5o De strijd tegen het racisme moet door de vakbond op twee fronten worden gevoerd. Ten eerste, is het beste wapen tegen racisme het opkomen voor een antikapitalistisch programma dat alle werkers, Belgen en vreemdelingen kan verenigen tegen het grootkapitaal. Het blijkt steeds meer dat het racisme voet aan wal krijgt wanneer de arbeiders het vertrouwen in de vakbond en de klassenstrijd verliezen. In grote bedrijven in het Antwerpse is een groeiende invloed van racistische propaganda direct verbonden met de verbittering onder de massa over het optreden van de vakbondsleiding in de strijd om de arbeidersbelangen. Ten tweede, moet elke discriminatie met radicaal democratische en antiracistische ordewoorden worden bekampt. De vakbonden moeten op de eerste rij staan in de strijd tegen de discriminatie van vreemdelingen. Elke discriminatie maakt de deelname van vreemde werkers aan de klassenstrijd moeilijker.
* Tegen elke syndicale discriminatie.
Vreemdelingen moeten niet alleen het recht hebben om verkozen te worden, maar moeten ook in de feiten toegang krijgen tot syndicale functies.
* Tegen elke politieke discriminatie.
Volledig politieke rechten, inbegrepen het volledig stemrecht en het recht om verkozen te worden voor iedereen die minstens vijf jaar in een Europees land woont. Automatische toekenning van de dubbele nationaliteit na vijf jaar.
* Tegen elke sociale discriminatie.
Vreemdelingen moeten vrije toegang krijgen tot alle werkplaatsen, tot de openbare diensten, en tot alle bedrijven. Ze moeten gelijke rechten hebben voor de sociale zekerheid en vrijheid om zich te vestigen waar ze verkiezen. Er mag geen discriminatie zijn wat betreft huisvesting.
* Open grenzen en vrijheid van verblijf voor personen, zoals voor kapitalen p. 236en goederen. Asielrecht en afschaffing van de visumplicht voor burgers uit de derde wereld. Geen ratificatie van het Verdrag van Schengen.
* Neen aan discriminerende rijkswachtcontroles en intimidaties tegen vreemdelingen. De selectieve repressie heeft een dubbel doel. De vreemdelingen ontmoedigen en ze passief maken in de strijd en de repressiemethodes testen die later gebruikt kunnen worden tegen alle werkers.