623.
Democratische verkiezing van alle vakbondsverantwoordelijken op alle niveaus

Dit is een maatregel om de banden met de massa te verstevigen, om regelmatige beoordeling te kunnen maken van het geleverde werk en om de mobilisatiekracht van de vakbond te vergroten. Hoe meer vertrouwen de massa heeft in haar afgevaardigden, hoe sterker de vakbond zich als geheel kan opstellen. Vrije en democratische verkiezingen zijn een gepast tegenoffensief tegen het patronale offensief van klassensamenwerking dat langs het ‘participatief management’ en de ‘kwaliteitskringen’ wordt p. 228gevoerd. (Zie 227.) De strijdbare krachten hebben geen schrik van zo’n directe beoordeling, de rechtse krachten meestal wel. Ook dit is in wezen een kwestie van vertrouwen in de strijdwil en het beoordelingsvermogen van de massa.

Als eerste en belangrijkste eis moet hierbij de jaarlijkse, vrije en democratische verkiezing van de syndicale délégués worden gesteld. Vrije verkiezing betekent dat iedereen zich kandidaat kan stellen die gesyndiceerd is bij de betreffende vakbond. Democratische verkiezing betekent dat alle arbeiders en werkers deelnemen aan de verkiezing van de délégués, aangezien de syndicale delegatie alle werkers vertegenwoordigt. Het betekent dat de uitslag gerespecteerd wordt bij het aanduiden van de hoofddélégué en de permanente délégués. Een jaarlijkse in plaats van een vierjaarlijkse verkiezing zou een regelmatiger bespreking mogelijk maken van de gevolgde en de te volgen koers, waardoor de massa intenser in het debat wordt betrokken en veel nauwer kan toezien. De vakbondsleiding is meestal gekant (zeker in Vlaanderen) tegen dergelijke directe en democratische verkiezing van de syndicale delegatie, omdat zijzelf controle wil over wie ‘de vakbond’ vertegenwoordigt. De arbeiders draaien de zaak om en willen dat de vakbond ‘hen’ vertegenwoordigt.

Uiteraard moeten ook de delegaties voor Ondernemingsraad en Comité Veiligheid op een vrije en democratische manier verkozen worden. Dit betekent: vrije opstelling van de lijsten, poll onder de leden voor het bepalen van de volgorde op de lijst, verkiezing door alle werkers, met recht op panacheren (verdelen over de verschillende lijsten). Niet alleen de basisfuncties maar ook de hogere niveaus van de vakbond moeten democratisch worden samengesteld. De hoofdverantwoordelijken van centrales, regionales en het hele nationale dagelijks bestuur moet bij rechtstreekse verkiezing door de leden worden aangesteld. Dit betekent dat er vrije kandidaatstelling is en dat de leden hen regelmatig kunnen afzetten. De andere verantwoordelijken worden met getrapte democratie, op congressen verkozen. Ook hier moet de kandidaatsstelling vrij zijn en de congresvertegenwoordiging moet democratisch worden vastgelegd onder de leden.

In de Openbare Diensten moet de syndicale democratie op dezelfde wijze als in de privésector worden ontwikkeld. Dit betekent een regelmatige verkiezing voor alle syndicale functies, zoals hierboven aangegeven.

Deze democratische verkiezingen op alle niveaus zijn een goede garantie voor een sterk syndicalisme tegenover het patronaat. Zij scheppen een sterke vertrouwensband tussen de massa en de vakbond en zijn de beste waarborg tegen bureaucratisering, tegen allerlei vormen van routine en verstarring. Dit wordt bevestigd door voorbeelden van meer democratische werking in het buitenland. In Groot-Brittannië worden de ‘shop stewards’ jaarlijks verkozen, over het algemeen bij handopsteken. Elk vakbondslid is kiezer en verkiesbaar. De shop stewards zijn in de eerste plaats vertegenwoordigers van de massa, in de tweede plaats van de vakbond. Daarom beschikken ze over meer autonomie en rechten dan in p. 229België. In de NUM (de mijnwerkersvakbond) worden de voorzitter en de algemene secretaris rechtstreeks verkozen door de basis. Ook in Noorwegen worden de délégués elk jaar verkozen door de massa.