| Kenis, A., & Lievens, M. (2012). De mythe van de groene economie: Valstrik, verzet, alternatieven. Anvers & Utrecht: Uitgeverij EPO & Uitgeverij Jan Van Arkel. |
|
| Added by: Dominique Meeùs 2013-06-13 13:57:59 |
Pop. 0%
|
“Als de koopwaar de celvorm is van het kapitalisme, dan is het gemeengoed de celvorm van een maatschappij voorbij het kapitaal.” (Nick Dyer-Witheford)
Wat hebben bewegingen van arme boeren, inheemse groepen, bepaalde jongerenculturen, stadstuiniers, hackers en andere informaticatechneuten gemeen? Meer dan je denkt: alle zijn ze op een of andere manier bezig met het voortbrengen van alternatieve vormen van eigendom, zoals commons of gemeengoed, of met praktijken die gebaseerd zijn op het principe van vruchtgebruik.
Over de commons hadden we het al in hoofdstuk 3: toen legden we uit dat het kapitalisme is ontstaan op basis van de privatisering van de commons, in de eerste plaats de gemeenschappelijke gronden en later ook allerlei grondstoffen in de bodem en andere voortbrengselen van de natuur. We lieten zien hoe het kapitalisme de commons ondermijnt en ze vervangt door privé-eigendom. Doorheen heel de geschiedenis van het kapitalisme zien we hoe dat proces zich doorzet‚ tot op vandaag. Via emissiehandel wordt de lucht in zekere zin geprivatiseerd. Op basis van zaden die boeren gedurende vele jaren zorgvuldig selecteerden, ontwikkelen bedrijven nieuw zaaigoed waarop ze patenten nemen. Allerlei kennis en uitvindingen worden gepatenteerd en geprivatiseerd‚ hoewel geen enkele uitvinding eigenlijk het product is van één individu of een beperkte groep: elke uitvinder staat op de schouders van grote groepen mensen en vele generaties. […]
Voortdurend vernietigt het kapitalisme de commons. En toch komen voortdurend nieuwe commons tot stand: zaken waartoe mensen toegang hebben zonder via de markt te moeten passeren. Denk maar aan de enorme hoeveelheid vrije software, muziek en filmpjes die je via het internet kunt downloaden. Of denk aan de productie van kennis: zodra een nieuw inzicht of idee is ontstaan, kan het in principe heel gemakkelijk gemeengoed worden voor de hele mensheid. Commons zijn niet iets uit een ver verleden: permanent worden er nieuwe gecreëerd.
Het kernidee achter de commons is simpel: sommige vormen van rijkdom behoren ons allemaal toe, en dat soort gemeenschappelijke goederen moet actief worden beschermd en beheerd voor het nut van iedereen. De commons zijn noch privé-eigendom, noch eigendom van de staat in enge zin. Het zijn al die dingen die we samen creëren of erven van vorige generaties. Het gaat om giften van de natuur, zoals de lucht, de zee, grondstoffen, zuiver water, maar ook maatschappelijke creaties zoals publieke ruimtes, bibliotheken, wetenschappelijk onderzoek, creatieve werken, kunst, kennis of waarden. We zijn ons er niet altijd van bewust hoe belangrijk ze wel zijn, maar zonder de commons zou de maatschappij gewoonweg niet kunnen functioneren. Van stranden en bossen tot het internet‚ van filosofische inzichten tot Wikipedia en zelfs de taal: het zijn allemaal vormen van gemeengoed. |
| Levins, R. (2010). Why programs fail. Monthly Review, 61(10), 43–49. |
|
| Added by: Dominique Meeùs 2011-04-19 15:11:24 |
Pop. 0%
|
Political economy: In a capitalist economy, goods and services are commodities. Commodities are produced for sale, to make profit. The important thing about commodity production for us is that there is no necessary relation between the usefulness of something and its economic value or profitability.
Agriculture is not about producing food but about profit. Food is a side effect. While the majority of the world’s farmers are subsistence farmers, the bulk of the world’s food is produced ax commodities by a small fraction of farm operators.
Health service is a commodity, health a by-product.
Development is about investment opportunities and markets, not correcting decades of plunder and exploitation. |
| Thomson, G. (1973). Les premiers philosophes M. Charlot, Trans. Paris: Éditions sociales. |
|
| Added by: Dominique Meeùs 2010-02-07 21:37:31 |
Pop. 0%
|
Par quoi avaient-ils été amenés à franchir cette étape ? Pas seulement par leur curiosité pour les mathématiques. Leur curiosité pour les mathématiques était plutôt une autre manifestation de la même tendance. Un phénomène aussi fondamental dans le domaine de la pensée ne peut s’expliquer que si on le conçoit comme le reflet dans la conscience d’une transformation tout aussi fondamentale dans les rapports sociaux de leur temps. Qu’y avait-il de nouveau dans la société grecque de l’Antiquité ? Les chapitres précédents ont répondu à cette question. C’est précisément dans la Grèce de ce temps-là que la production marchande atteignit son plein développement et révolutionna l’ensemble de la société précédente. Anaximène et Pythagore témoignent tous deux de la conception propre à la nouvelle classe des commerçants, qui étaient lancés dans l’échange des marchandises à une échelle qui nous semble très limitée selon nos critères modernes mais qui était sans précédent pour leur époque. Le facteur essentiel était par conséquent la croissance d’une société organisée en fonction de la production de valeurs d’échange et le déclin correspondant des anciens rapports fondés sur la production des valeurs d’usage.
C’est pourquoi l’aspect caractéristique de leur pensée peut se définir très simplement si l’on se reporte à la différence fondamentale, indiquée par Marx (1969, pp.51-52,53), entre la production pour l’usage et la production pour l’échange. |
